Bento - prawdziwa historia. part 1.

W moim przypadku tak się jakoś złożyło, że najpierw była teoria i zainteresowanie tematem, a potem zajęcia praktyczne. :) Niby porządek, jak należy, ale nie wiem, czy wiele osób robiących bento wgryzało się w historię i szukało odpowiedzi na pytanie: jak to się wszystko zaczęło. :) Całkiem niedawno z powodu bento show 1 odświeżyłam sobie moją wiedzę teoretyczną na temat bento i postanowiłam się nią podzielić. Może akurat kogoś zainteresuje. :) Korzystałam z wielu źródeł, głównie internetowych (bibliografia będzie na końcu opowieści:)), gdyż w książkach poświęconych kuchni japońskiej w sumie informacji na temat bento nie ma zbyt wiele. Jest sporo publikacji angielskojęzycznych, ale ich dostępność (pod względem lokalizacji i ceny) pozostawia trochę do życzenia. :)

Gejsze jedzące bento.

Więc czym jest bento*? Niektórzy sądzą, że wszystko zaczęło się już w V wieku. Kiedy mężczyźni wychodzili na polowania, do pracy w polu lub generalnie, gdy oddalali się od swoich domostw, zabierali ze sobą prowiant, który uchodzi za prekursora dzisiejszych bento-bako (弁当箱), czyli pudełek z drugim śniadaniem/lunchem. Większość badaczy zwraca się jednak bardziej ku okresowi Kamakura (1185-1333), kiedy weszły w życie tzw. hoshi-ii (糒 lub 干し飯), czyli "suszone posiłki". Składały się z ugotowanego i suszonego ryżu noszonego w specjalnym pudełku/torebce, który przed spożyciem mieszany był z zimną lub gorąca wodą.

A skąd wywodzi się nazwa bento? Spotkałam się z dwoma wyjaśnieniami etymologii tego słowa. Określenie to może wywodzić się ze slangowego terminu używanego w czasach dynastii Song oznaczającego "wygodny", "wygoda" (便當; pinyin: biàndāng). Wraz z przyjęciem tego słowa do języka japońskiego zapisywano go jako wyjątek (ateji), a do zapisu używano następujących znaków kanji: 便道, 辨道 i 辨當. Z kolei powszechnie znany zapis terminu bento, czyli 弁当, jest zapisem w shinjintai ("nowa forma znaków" powstała po uproszczeniu niektórych kanji). Z kolei drugie wyjaśnienie przytacza osobę wybitnego wojskowego Odę Nobunagę, który w XVI wieku karmił swoich ludzi małymi wydzielonymi porcjami jedzenia. Słowa bento zaczęto używać na określenie tych prostych posiłków. c.d.n.

* Tak naprawdę w transkrypcji (Hepburna) powinno się zapisywać bento jako bentō (弁当) z przedłużeniem. Ogólnie jednak przyjęło się stosowanie określenia bento. Czasami występuje także grzecznościowy/honoryfikatywny termin o-bento, czyli "szanowne bento".

(Zdjęcie zapożyczone stąd.)